آینده بانک: رشدی فراتر از بانکداری دیجیتال

در اواسط دهه 90، بیل گیتس اظهار داشت که “بانکداری ضروری است، اما بانک‌ها نه”. آنچه در آن زمان تحریک آمیز به نظر می رسید در آینده شاید تبدیل به یک واقعیت شود. برخی از بانک‌ها در پذیرش تحول دیجیتال فعال بوده‌اند. با این حال بسیاری از بانک‌های سنتی یا به کندی و یا بر پایه مدل‌های کسب و کار سنتی خود می‌خواهند آن را اجرا کنند.

تصور این که بانکداری دیجتال صحنه آخر بازی تحول بانک‌ها است یک اشتباه رایج است. در واقع دیجیتالی شدن امور بانک‌ها تنها اولین گام برای ایجاد یک تحول جامع‌تر برای آینده بانک‌ها است. این موضوع در سلسله مقالات آینده مفصلا مورد بحث قرار خواهد گرفت.

تا همین اواخر، بسیاری از بانک‌های جا افتاده بر روی یک تحول دیجیتال متمرکز بودند که ساختارها و خدمات فعلی خود را به یک زیرساخت دیجیتال با یک رابط کاربر پسند منتقل می‌کرد. این همان کاری بود که آنها معتقد بودند باید برای رقابت با نئوبانک‌هایی انجام دهند که محصولات و خدمات بانکداری سنتی را ارائه می‌کنند، اما آنها از یک رویکرد دیجیتالی راحت‌تر استفاده می‌کردند که مشتریان آگاه از فناوری مشتاق امتحان کردن بودند. با این حال، چشم انداز بانکی به روش‌های بسیار پیچیده‌تری در حال تحول است که برخی از مدیران فعلی هنوز به آن توجه نمی‌کنند. 

در ابتدا نئوبانک‌ها به‌عنوان یک بازتعریف و نوآفرینی تجربه مشتری تعریف می‌شدند – اما این فقط نوک کوه یخ بود. نئوبانک‌ها، محصولات قابل فروش و خدمات مالی را بازتعریف کردند، از آنجا که محتواها در بستر وب ارائه می‌شدند یک صفحه به تکه‌های کوچکتر[i] و قابل مدیریت شکسته شد و در نتیجه مولفه‌سازی صورت گرفت، و بالاخره گزینه‌های قیمت‌گذاری جدیدی را اضافه کردند. در این فرآیند، آنها یک زنجیره ارزش را که همیشه غیرقابل تقسیم به نظر می‌رسید، تکه تکه کردند و به جای مالکیت همه چیز و ایجاد یک مدل کسب و کار سنتی مبتنی بر سیستم بانکی گذشته، از مدل‌های کسب و کار تطبیقی ​​استفاده کردند. آن‌ها اکنون مدل‌هایی را طراحی می‌کنند که در مجموع، تفاوت معنی داری با مدل‌های سنتی بانکداری دارند و به‌طور تصاعدی قابل گسترش هستند: اَبَر برنامه‌های کاربردی[ii]، مدل‌های تعبیه‌شده[iii] و BaaS تنها چند نمونه هستند.

 

دهه حاضر (2020 – 2030) چارچوب‌های جدیدی دارد 

همانطور که سال 2020 آغاز دهه جدید و همراه با چالش‌های جدید و غیرمنتظره بود، بانک‌ها برنامه زمانی دیجیتالی‌سازی خود را با هدف تسریع مورد بازنگری قرار می‌دهند – اما بیشتر آنها در اهداف کلی یا مدل‌های کسب و کار خود تجدید نظر نمی‌کنند. آنها به مهاجرت زنجیره ارزش و مدل کسب و کار موجود خود به حوزه دیجیتال ادامه می‌دهند. این رویکرد اکنون منسوخ شده است. بازیگران صنعت بانکداری که فقط در حوزه دیجیتال فعالیت ‌دارند، در حال بازنویسی قوانین و نوآوری سریع هستند. هر چه بانک‌ها بر مدل ادغام عمودی سنتی خود بیشتر تمرکز می‌کنند، احتمال از دست دادن مشتریانشان در مقابل رقبای آینده‌نگر بیشتر می‌شود. 

رویکرد استاندارد امروزی بانکداری دیجیتال می‌تواند هزینه‌های بانک و ناکارآمدی‌ها را کاهش دهد، اما کسب رشد برای آینده تنها با نگاهی فراتر از دیجیتالی‌سازی و طراحی چندین مدل کسب‌وکار جدید امکان‌پذیر است.

 

زمان آن فرا رسیده است که بانکداری را از منظر جدیدی مشاهده کنیم و فرصت‌های رشد را در بازار به شدت همگرا، بهتر درک کنیم.

 

مشتریان از بانکداری “بهترینِ بهترین” استقبال می‌کنند

چشم انداز اکوسیستم خدمات مالی تغییر کرده است و تغییر خواهد کرد. بازیکنان جدید در دنیای دیجیتال فراتر از تقلید از بانک‌های سنتی عمل می‌کنند. آنها به جای کپی برداری، در حال ایجاد مدل‌های کسب‌وکار جدید هستند که از فرصت‌های زنجیره ارزش با تاخیر استفاده می‌کنند. با انجام این کار، آنها کسب‌وکار بانک‌های فعلی را از بین می‌برند. 

مثال‌هایی از این گروه از بانک‌ها و موفقیت آنها را می توان برشمرد. به عنوان مثال چیم با حدود 12 میلیون مشتری و ارائه ارزش پیشنهادی اضافه برداشت بدون هزینه فعالیت می‌کند، کلارنا با 90 میلیون مشتری که بر بازار اعتباری “اکنون بخرید، بعدا پرداخت کنید” متمرکز است، استریپ با بیش از 50 میلیون مشتری و پرداخت سالانه بیش از یک میلیارد دلار یک عملکرد فوق‌العاده ایجاد کرده است، و بالاخره وایز با دگرگون سازی بازار خرده فروشی توانست در بورس لندن با ارزش بازار 11 میلیارد دلار عرضه اولیه شود. 

مشتریان روز به روز کمتر «وفادار به برند» می‌شوند. در عوض، آنها  تصمیم می‌گیرند محصولات مورد نیاز خود را از کدام ارائه دهنده، تهیه کنند و در بسیاری از موارد از خدمات اختصاصی تعبیه شده ارائه دهندگان شخص ثالث استفاده می‌کنند. مشتریان این امکان را دارند تا با ترکیب خدمات از بازیگران مختلف «بانک خود را بسازند» و این در نقطه مقابل رویکرد رایج جستجو و انتخاب یک بانک است تا تمام انتظارات آنها را برآورده کند. از آنجا که هیچ هزینه‌ای برای جایگزینی عرضه‌کنندگان خدمات بانکی وجود ندارد لذا بکارگیری رویکرد جدید رو به افزایش، نتایج شفاف‌تر و خدمات انعطاف پذیرتر خواهد شد.

مزیت رقابتی به سمت نوآوری محصول حرکت کرده است، و بازیگران جدید به جایگاه بازیگران جاافتاده یعنی بانک‌های قدیمی بیش از پیش حمله می‌کنند.

 

این رویکرد، مدل یکپارچه‌سازی عمودی که اکثر بانک‌ها برای دهه‌ها، اگر نگوییم قرن‌ها به آن تکیه کرده‌اند، تغییر داده است. دسترسی و راحتی فیزیکی بانک‌ها، دیگر عامل تمایز نیست: حضور دیجیتال اکنون بر دسترسی فیزیکی برتری دارد، و داده‌ها (مگر اینکه متمرکز بر هدف نباشد) بیش از هر زمان دیگری ارزشمند هستند.

 

بر اساس پیمایش اکسنچر ، 27٪ از مشتریان در یک سال، یک حساب در یک بانک جدید افتتاح کردند، اما تنها 14٪ حساب اصلی خود را تغییر دادند. همانطور که مشتریان، خدمات بانکداری مورد نیاز خود را در ارائه دهندگان و پلتفرم‌های متنوع‌تری جستجو  می‌کنند، بانک‌های فعلی شاهد کاهش سهمشان خواهند بود، حتی اگر مشتریان حساب‌های خود را به طور کامل در آن بانک نبندند.

 

منسوخ شدن یک مدل برای بسیاری

چندپارگی زنجیره ارزش بانکی را نمی‌توان نادیده گرفت. بانک‌هایی که مایل به پذیرش مدل‌های کسب‌وکار جدید و توسعه مستمر آنها هستند، در نوآوری و سودآوری پیشرو خواهند بود. زمان آن فرا رسیده است که بانک‎‌ها به آینده کسب و کار خود فراتر از مدل موجود فکر کنند.

 

مدل‌های کسب و کار بانکی آینده 

مدل‌های کسب‌وکار بانکی آینده یکپارچه‌سازی عمودی سنتی را در خود جای خواهند داد، اما به این محدود نمی‌شوند. بانک‌ها برای ایجاد مدل‌های کسب و کار جدید و اضافی، محصولات را به روش‌های نوآورانه باز بسته‌بندی می‌کنند. آنها محصولات و ارزش پیشنهادی جدید را در بخش‌های مجزای زنجیره ارزش بانکی معرفی خواهند کرد. بانک‌ها یک مدل کسب‌وکار را با چندین مدل جایگزین می‌کنند که با هم کار می‌کنند تا ارزش را برای بانک به حداکثر برسانند.

 

تفاوت مدل‌های بانکداری دیجیتال

مدل‌های بانکداری دیجیتال، مدل‌های غیرخطی هستند که زنجیره ارزش سنتی را با کسب درآمد از بخش‌های جداگانه آن دگرگون می‌کنند. به عنوان مثال، بانکداری دیجیتال به بانک اجازه می‌دهد تا از داده‌های مشتری (هم داخلی و هم از طرف شخص ثالث) برای تجزیه و تحلیل بهتر ریسک اعتباری و ارائه فرصت‌های وام به مشتریان بیشتر استفاده کند. بانکداری دیجیتال این امکان را فراهم می‌کند تا خدمات بانک با خدمات شرکای بانک یکپارچه شود یا در پلتفرم‌های مختلف برای خلق ارزش پیشنهادی جدید تعبیه شود. به این ترتیب، بانکداری دیجیتال مدل‌های کسب و کار بیشتری را در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهد.

 

بانکداری به عنوان یک خدمت (BaaS)  

BaaS محصولات بانکی را در اختیار شرکت‌هایی قرار می‌دهد که آنها را به طور یکپارچه با پیشنهادات خود بسته‌بندی می‌کنند یا به مشتریان خود می‌فروشند. این بانک‌ها قابلیت‌های قانونی و مالی خود را در اختیار شرکت‌هایی قرار می‌دهند که این قابلیت‌ها را ندارند. این بانک‌ها به‌عنوان یک ارائه‌دهنده خدمات شخص ثالث، به‌طور نامرئی در پس‌زمینه فعالیت‌های خدمات بانکی کار می کنند. در این نوع بانکداری عرضه کنندگان شخص ثالث که لزوما در صنعت بانکداری فعال نیستند خدمات خود را به مشتریان عرضه می‌کنند و طرف حساب مشتریان قرار می‌گیرند در حالی که توسط بانک‌ها برای ارائه خدمات مورد نیاز مشتریان پشتیبانی می‌شوند.  

 

تغییر بانکداری در آینده

بانک‌ها به سمت مدل‌های متعدد کسب وکار و غیرخطی حرکت خواهند کرد. انتظار داریم که آنها با تغییر زنجیره ارزش خود به رشد مداوم فناوری‌های دیجیتال و فشار بر رقبای دیجیتال نسل اول بپردازند. بانک‌هایی که ارزش پیشنهادی و مدل‌های کسب‌وکار خود را به‌طور مستمر به روز می‌کنند، احتمالاً نسبت به آن‌هایی که تنها زمانی تغییر می‌کنند که فشارهای مقرراتی یا انتظارات مشتری آنها را به انجام آن سوق دهد، مزیت رقابتی به دست می‌آورند.