عملیاتی کردن رهبری اقیانوس آبی

نویسنده: دکتر محمدرضا عاطفی

رهبری اقیانوس آبی شامل یک فرایند چهار مرحله‌ای است که به رهبران اجازه می‌دهد درک صحیحی از تغییراتی که برای ‌ایجاد بهترین عملکرد کارکنان نیاز است را انجام دهند، در حالی که از با ارزش‌ترین منبع خود یعنی زمان به شکل بهینه استفاده می‌کنند:

• واقعیت رهبری خود را ببینید
• پروفایل‌های رهبری جایگزین ‌ایجاد کنید
• پروفایل‌های رهبری مطلوب را تعیین کنید
• شیوه‌های جدید رهبری را نهادینه کنید

رهبری اقیانوس آبی به همان میزان که تاکید می‌کند رهبران باید اقدامات و فعالیت‌های خود را حذف و کاهش دهند،  بر آنچه که باید خلق یا افزایش دهند نیز برای موثر شدن رهبری، تاکید دارد.

رهبران اقیانوس آبی برنده می‌شوند، زیرا وقت و تلاش آنها از فعالیت‌های کم ارزش آزاد می‌شود، بنابراین آنها می‌توانند آزادانه رهبری کنند و بر آنچه مهم است، متمرکز شوند. کارکنان هم برنده می‌شوند زیرا اکنون رهبری لازم برای موفقیت را به دست می‌آورند.

رهبری اقیانوس آبی برای تحقق ‌این امر از ابزارهای تحلیلی مانند بوم رهبری و مدل ۴ وجهی رهبری اقیانوس آبی استفاده می‌کند.‌ این ابزارهای بسیار بصری به رهبران و سازمان‌ها امکان می‌دهد تا تغییرات رهبری را ببینند، ‌اندازه‌گیری کنند و ردیابی نمایند. این کار خیلی ساده‌تر و عملی‌تر از روش‌های رفتاری رهبری است که به دنبال رصد تغییرات ارزش‌های بنیادین و ویژگی‌های رفتاری رهبران سازمان است. اساسا وقتی از منظر رفتار سازمانی به ویژگی‌های رهبری می‌پردازیم با محدودیت‌های تحلیلی و انسانی مواجه خواهیم شد. اما اینک این امکان فراهم شده است تا از پشت عینک استراتژی به رهبری نگاه کنیم. شاید با این کار بتوانیم شکاف تاریخی که بین رهبران و استراتژی وجود دارد را پر کنیم.

اکثر افراد بی انگیزه که مشارکت کمی در موفقیت سازمان دارند تمایلی به ترک سازمان ندارند. آنها خوشحال می‌شوند که در فعالیت‌های سازمان مشارکت فعال داشته باشند و در صورت داشتن انگیزه، تلاش مضاعفی برای آینده شغلی خود بکنند. هدف رهبری اقیانوس آبی این است که با حذف موانع اصلی در ایجاد انگیزه و بی‌علاقگی و شناسایی مسیرهای کلیدی برای حصول به عملکرد بالا،‌ کارکنان منفعل را به مشارکت درگیر تبدیل کرده و از این طریق به استعدادها جهت بارور شدن و تبدیل شدن به یک مزیت برای کارکنان و سازمان کمک کنند.

رهبری اقیانوس آبی به جای برخورد قهرآمیز و مبتنی بر اندازه‌گیری عملکرد مرسوم با کارکنان منفعل و بی علاقه که مشارکت اندکی در بهبود عملکرد سازمان دارند،‌ آنها را به عنوان غیرمشتریان شیوه رهبری جاری تلقی می‌کند. زمانی که افراد برای عملکرد رهبری شما ارزش قائل شوند،‌ خریدار رهبری شما می‌شوند،‌ از آن الهام می‌گیرند،‌ و متعهدانه عمل می‌کنند. وقتی آنها رهبری شما را نمی‌خرند،‌ از کار سرباز می‌زنند، بی‌انگیزه می‌شوند، استعداد،‌ نوآوری و نبوغ خود را در اختیار سازمان قرار نمی‌دهند و در حداقل ممکن مشارکت می‌کنند. ابزار چهار مرحله‌ای رهبری اقیانوس آبی نه تنها یک مکانیسم قوی برای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات کارکنان است بلکه یک فرآیند عادلانه و منصفانه است که اعتماد،‌ تعهد و همکاری داوطلبانه را در میان کارکنان ایجاد می‌کند.

به نظر می‌رسد این رویکرد جدید در مراحل ابتدایی پیاده‌سازی قرار دارد و به دلیل نوآورانه بودن آن شاید به خوبی درک نشود. اما هرچقدر که تسلط شما به دانش استراتژی اقیانوس آبی بیشتر باشد امکان استفاده از رهبری اقیانوس آبی را نیز بهتر درک خواهید کرد.