آینده شرکت: پایان ساختار سلسله مراتبی سنتی

ساختارهای سلسله مراتبی برای رقابت‌پذیری در آینده  ناکارآمد هستند

در طبیعت تعداد کمی از سیستم‌های پیچیده از طریق سلسله مراتب سازماندهی می‌شوند. ما باید کسب‌وکارهایی را توسعه دهیم که سازمان‌هایی زنده، سازگار و هوشیار جمعی باشند. تغییرات فضای کسب‌وکار از ما می‌خواهد که در ماهیت کار تجدید نظر کنیم. به عنوان مثال مبنای قضاوت و ارزیابی باید نتایج باشد نه فعالیت انجام شده. پاداش به عملکرد تیم داده شود نه ستاره‌ها؛ یا اینکه دانش استراتژی کسب و کار باید به شدت عمومی و ساده سازی شود تا بتواند در دسترس عموم قرار گیرد.

کارکنان جوان آماده هستند تا کنار رفته و به رقبایی بپیوندند که از ارزش‌های آنها بیشتر حمایت می‌کنند، حتی زمانی که وارد مرحله کمبود نقدینگی در چرخه حیات خود می‌شوند. در واکنش، بسیاری از شرکت‌ها رویکردهای انعطاف‌پذیرتری را برای کار مطالعه می‌کنند و تلاش می‌کنند فرهنگ خود را تغییر دهند. اما آنها این کار را در چارچوب یک سازمان سلسله مراتبی انجام می‌دهند.

ساختار سنتی، سلسله مراتب فرماندهی و کنترل شرکت‌ها که میراث عصر تیلوریسم است، با تغییر ماهیت و ساختار نیروی کار در سال‌های آینده ناکارآمد خواهد بود. اساسا این روش از ارتش آغاز شد اما بعد از آن وارد صنعت شد. مطالعه زمان و حرکت تیلور به دهه 1880 بر می‌گردد و سازمان‌های امروز تفاوت بسیار کمی با آنچه که توسط آلفرد اسلوان در دهه 1920 اجرا شد، دارند. در سازمان‌های زیادی مشاهده کردم که نمودار سازمانی یک چیزی می‌گوید اما کارها در عمل به شکل دیگری انجام می‌شود. شاید مکتب جامعه سالاری به عنوان یک پاسخ ممکن باشد. جامعه سالاری شکلی از حکمرانی است که براساس اجماع برای حمایت از یک هدف مشترک در سطح محلی است. اجماع به معنای دموکراسی یا توافق کامل نیست. بلکه به معنای یک تصمیم همگرای کافی برای پیشرفت به سوی یک هدف توافق شده است.

ساختارهای سنتی و سلسله مراتبی فرماندهی و کنترل امروزی به سادگی قادر به مدیریت سازمان‌های پیچیده‌ای که با آن‌ها مواجه هستیم، نیستند، این مسئله با مشاهده تفاوت نسلی و تغییر نیروی کار به طرز چشمگیری می‌تواند تسریع شود.  اکنون، احتمالاً برای فکر کردن به مرگ سلسله مراتب خیلی زود است. اما در واقعیت، چیزی که ما به طور قطع می‌دانیم این است که شرکت‌هایی که امروز فعالیت می‌کنند نمی‌توانند با سرعت و چابکی مورد نیاز برای رقابت در آینده کار کنند.

با این اوصاف به نظر شما یک شرکت در آینده چگونه خواهد بود؟ می‌توان انتظار داشت که سه ویژگی زیر اگر در شرکت‌ها ایجاد شود بتواند آنها را در آینده حفظ کند.  با تفکر در مورد عوامل حفظ و بقای شرکت‌ها در آینده، می‌توانیم احتمالا سه ویژگی مهم را پیش بینی کنیم:

 اول، آنها ساختارهای بسیار ناب‌تر و لاغرتر نسبت به امروز خواهند داشت. این سازمان‌های به شدت مسطح خواهند بود. در حال حاضر می‌توان تصور کرد که یک سازمان 800 نفره حداقل چهار لایه مدیریت داشته باشد.

دوم، آنها توسط مدیران حرفه‌ای هدایت می‌شوند، اما احتمالاً مدیران حرفه‌ای بسیار کمتر زیرا ساختارها تا حد ممکن افقی خواهد شد. آنها دامنه کنترل بسیار بیشتری خواهند داشت و اینکار با مدد سیستم‌های اطلاعاتی هوشمند پشتیبانی خواهد شد. و آنها از تیم‌های چابک، خودمختار و نیمه خودمختار تشکیل خواهند شد. آنها باید از سه طریق مهم به شکلی شبکه‌ای به هم متصل شده و قابلیت همکاری مشترک را داشته باشند. آنها از طریق آنچه ما به عنوان یک استراتژی با وضوح بالا، از طریق یک علت وجودی مشترک و یک روش کار مشترک، تعریف می‌کنیم این امر را میسر می‌کنند.

اکنون، این شرکت‌های آینده نیز به نوع دیگری از رهبری نیاز دارند، چیزی که ما به عنوان رهبر آینده تعریف می‌کنیم. اما منظور ما از رهبر آینده چیست؟ خوب، صحبت کردن در مورد اینکه یک رهبر گذشته چگونه به نظر می‌رسد، احتمالاً ساده‌تر است. رهبرانی که امروزه در بسیاری از سازمان‌ها بزرگ شده‌اند، در سیستمی بودند که یک فرماندهی متمرکز وجود داشت و یا تحت تاثیر  یک سیستم کنترلی عمیق قرار داشتند.

بعضی از مدیران به سمت مسطح کردن سازمان رفته‌اند اما تغییر ساختار سلسله مراتبی کار بسیار سختی است زیرا ساختار سازمانی نمادی از ساختار قدرت سازمانی است. بنابراین مجموعه‌ای از ذینفعان حضور دارند که امکان هر نوع تغییری را از شما سلب می‌کنند. حداقل تجربه من در دو بانک کشور نشان می‌دهد که احتمال چنین تغییری در سازمان‌های بروکراتیک بسیار کم است.  در سازمان‌های امروزی، رهبران در این مدل‌ها، هم تصمیم‌گیرنده اصلی هستند و هم اغلب منبع ظهور بینش‌های استراتژیک هستند. که تصمیمات آنها لازم الاجرا است. و چنین ساختار قدرتی به راحتی قابل چشم پوشی نیست.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         

شاید زمان بیشتری طول بکشد تا ما شاهد تلاش‌های مدیریتی برای حرکت به سمت ساختارهای مسطح‌تر از نظر عملی باشیم زیرا شرکت‌ها به کندی در حال تغییر هستند. در دنیایی پرسرعت، دیجیتالی و با هزاره‌ای جدید که پر از رمز و راز است، می‌دانیم که در بهترین حالت ساختارهای سلسله مراتبی قدیمی خواهند شد و در بدترین حالت، آنها علت جایگزین شدن استارتاپ‌های بزرگ به جای شرکت‌های فعلی خواهند بود.