آینده بانکداری: چگونه بازیگران فناوری در حال دگرگون سازی صنعت خدمات مالی هستند

 

شرکت‌های فناوری مگا مانند آمازون، اپل، متا و آلفابت(شرکت مادر گوگل)، وارد فضای جدیدی شده‌اند که هم دوست و هم تهدیدی برای مؤسسات مالی سنتی هستند.

از یک طرف، کارت‌های اعتباری شرکت‌های فناوری مانند “اکنون بخرید بعدا پرداخت کنید” و حساب‌های سپرده آینده نگر به موسسات مالی سنتی یا فین‌تک‌ها وابسته هستند‌ و بانک‌ها نیز به طور فزاینده‌ای به برخی از خدمات ابری عمومی آنها مهاجرت می‌کنند‌. از سوی دیگر، آنها به طور دوره‌ای با ایده عرضه محصولات مالی به پایگاه‌های عظیم مشتریان خود که با شرکای بانکی رقابت می‌کنند، وارد صحنه بازی رقابت می‌شوند.

آلیسون کلارک، تحلیلگر اصلی فارستر در گزارشی در سال 2020 نوشت: «یکی از بزرگ‌ترین ترس‌های مدیران بانکی این است که چهار غول بزرگ فناوری – آمازون، اپل، فیس‌بوک و گوگل – وارد حوزه بانکی شوند و از پایگاه مشتریان خود برای ارائه خدمات مالی استفاده کنند‌.

هیچ یک از این شرکت‌ها تاکنون اقدامی برای اخذ مجوز بانکی انجام نداده‌اند، بنابراین در حال حاضر برای ارائه محصولات بانکی نیازمند حمایت موسسات مالی موجود هستند‌. نفوذ رابط‌های کاربری آنها و ارائه‌ زیرساخت به این معنی است که آنها نیازی به ایجاد قابلیت‌های داخلی مالی یا پذیرش پیچیدگی‌های نظارتی ندارند.

در عصری که “همه چیز را می‌توان با چند کلیک یکپارچه کرد“ دیگر نیازی به مدل‌های سنتی گذشته نیست

هدف شرکت‌های فناوری بزرگ از نفوذ به خدمات مالی، حفظ کاربران در اکوسیستم‌هایشان است‌. آنها از این سود می‌برند که مشتریان زمان بیشتری را در محیط پلتفرم آنها صرف کنند‌. آنها با تراکنش‌ها و داده‌های مشتریان به درک بیشتری از رفتارهای کاربران می‌رسند که در بلندمدت درآمد بیشتری ایجاد می‌کنند .پس می توانیم دلایل سرمایه‌گذاری‌های این تازه‌واردان به عرصه صنعت بانکداری را بهتر درک کنیم.

 

آمازون: مجموعه‌ای از ویژگی‌های بانکی

در طول 15 سال گذشته، آمازون مجموعه‌ای از خدمات بانکی، از جمله وام‌دهی به مشاغل کوچک، بعضی خطوط اعتباری و اعتباردهی به کارت‌های پرداخت را ارائه کرده است‌. آمازون برای انجام این کار با موسسات مالی از جمله جی پی مورگان، آمریکن اکسپرس و سینکرونی همکاری کرده است.

آمازون با گرفتن اجزای اصلی بانکداری مدرن (سپرده‌ها، کارت‌های اعتباری، وام‌ها، بیمه) و بهینه‌سازی آن‌ها برای تجار و مشتریان خود، یک بانک غیر رسمی برای خود ساخته است.

 آمازون یک سیستم پرداخت به نام آمازون وان ایجاد کرد  و از سال 2020 از اسکنرهای کف دست بدون تماس برای احراز هویت افراد برای خرید در بعضی از بازارها استفاده می‌کند.
در سال 2021 آمازون آزمایش خدمات خرید اکنون/پرداخت بعدا را با افریم آغاز کرد، که در نهایت می‌تواند جایگزین محصول وام اقساطی خود شود.

تلاش آماوزن در همان سال برای ایجاد یک ارز دیجیتال و محصول بلاک چین نشان دهنده تلاش‌های آینده برای ارزهای دیجیتال است.

برخی از بانک‌ها مانند گلدمن ساکس و کپیتال وان از ابر خدمات وب آمازون استفاده می‌کنند – اما نه بدون مشکل. 

سی بی اینسایت در گزارشی در سال 2022 در مورد صنایعی که آمازون می‌تواند طی پنج سال آینده دگرگون سازد، به وام‌دهی و پرداخت‌های اعتباری به کسب‌وکارهای کوچک اشاره کرد.

در این گزارش آمده است: «آمازون دارای یک خندق رقابتی عمیق است که از داده‌ها و سرعت تشکیل شده است – چیزی که برای بانک‌های تجاری دشوار است‌. آمازون با مزیت داده‌ای خود، این قدرت را دارد که وام‌هایی را به مشاغلی ارائه دهد که بانک‌های سنتی ممکن است از آن امتناع کنند (یا با شرایط سخت‌تر به آنها وام بدهند).

 

اپل: از کیف پول دیجیتال تا BNPL، ضربه به پرداخت

دو تا از شناخته شده‌ترین محصولات مالی اپل، اپل کارت و کیف پول دیجیتال اپل پی هستند‌ که به زودی، ممکن است به فضای خرید اکنون/پرداخت بعدا نفوذ کند.

در ژوئیه 2021، بلومبرگ گزارش داد که اپل با مشارکت گلدمن ساکس، اپل پی لیتر را عرضه می‌کند. طبق گزارش‌ها، این سرویس به کاربران این امکان را می‌دهد که هر دو هفته یک بار، هر خریدی را در چهار پرداخت بدون بهره پرداخت کنند یا پرداخت‌ها را با پرداخت بهره در چند ماه تقسیط کنند.

اگرچه BNPL معمولا از طریق شرکت‌های غیربانکی ارائه می‌شود، اما برخی از صادرکنندگان کارت اعتباری و بانک‌ها اعلام کرده‌اند که نسخه‌های خودشون را برخلاف برخی از رقبای اصلی BNPL توسعه خواهند داد. نسخه اپل هم به صورت آنلاین و هم با پایانه‌های پرداخت در فروشگاه کار می‌کند‌. همچنین یکی از معدود مواردی خواهد بود که به جای ایجاد خط اعتباری جدید، وام‌های اقساطی را از طریق کارت‌های اعتباری موجود کاربران ارائه می‌دهد.

اپل همچنین در حال کار بر روی پرداخت بدون تماس است‌. یک کلیک برای پرداخت در آیفون به مصرف‌کنندگان این امکان را می‌دهد تا با فشار دادن یک کلید یا از طریق کیف پول تلفن همراه روی آیفون یک تاجر، بدون نیاز به پلاگین یا کارت‌خوان بلوتوث، پرداخت‌ها را انجام دهند‌. شریک توزیع اولیه آن شرکت زیرساخت پرداخت استریپ است‌. این پیشرفت به دنبال خرید موبیویو توسط اپل در سال 2020 حاصل شده است که از نوعی ارتباط برای اتصال آیفون‌ها به پایانه‌های پذیرش کارت تلفن همراه بدون سخت‌افزار استفاده می‌کند.

در همین حال، اپل کارت در سال 2021 موارد استفاده خود را با افزودن اپل کارت خانواده گسترش داد، ویژگی که به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهد خطوط اعتباری را برای ایجاد سابقه اعتباری ترکیب کنند و والدین را قادر می‌سازد تا کنترل‌هایی را بر روی استفاده از کارت برای فرزندان خود ایجاد کنند‌. اخیراً چندین سایت خبری فناوری گزارش دادند که اپل شرکت بریتانیایی کریدیت کادوس را خریداری کرده است که به وام دهندگان کمک می‌کند تا از داده‌های بانکی برای تصمیم‌گیری در مورد اعطای اعتبار و تعهدنامه استفاده کنند.

 

متا: یک گام به عقب از دارایی‌های دیجیتال، یک گام به جلو به سمت پرداخت‌های دیجیتال

متا، شرکت مادر فیس بوک، دارای خدمات بانکی است که از ابزارهای پرداخت و یک کیف پول دیجیتالی تشکیل شده است.

 فیس بوک پی به کاربران این امکان را می‌دهد که در خانواده برنامه‌های متا از جمله فیس‌بوک، مسنجر و اینستاگرام پول ارسال کنند‌. این اولین بار در مسنجر بود و کدهای QR را برای کاربران ایجاد کرد تا در برنامه مسنجر پرداخت‌ها را ارسال کنند‌.

در همین حال، کیف پول دیجیتال نووی فیس بوک در 2022 در حالت آزمایشی در دسترس قرار گرفت و به کاربران ایالات متحده و گواتمالا این امکان را می‌داد که بدون هزینه برای مخاطبین بین المللی پول ارسال کنند.

یکی از زمینه‌هایی که متا در آن عقب نشینی کرده است، ارزهای دیجیتال است.

استیبل کوین دایم که در ابتدا توسط فیس بوک توسعه داده شد، دارایی‌های فناوری خود را به سیلورگیت کپیتال، مادر بانک سیلورگیت در سن دیگو، به قیمت 182 میلیون دلار فروخت‌. پروژه ارز دیجیتال در ابتدا  لیبرا نام داشت و توجه رگولاتورها را به خود جلب کرد، از جمله به دلیل نگرانی از دور زدن کنترل بانک مرکزی بر ارز.

متا به گروه مالی متا و شرکت تابعه آن متا بانک در سیوکس فالز، داکوتای جنوبی متصل نیست. این دو نهاد قراردادی 60 میلیون دلاری برای برند متا و همچنین نام‌های مرتبطی مانند متا فاینانشال با یکدیگر منعقد کردند. ماهیت پشت صحنه کار این بانک نشان می‌دهد که تغییر نام و یا برندسازی در حوزه بانکی برای شرکتی که حضور برجسته‌ای در خرده‌فروشی دارد، سخت‌تر خواهد بود. به نظر می‌رسد متا فاینانشال تا اوایل سال 2023 به پسوارد فاینانشال تغییر نام خواهد داد.

 

گوگل: حذف حساب‌های بانکی، گسترش پرداخت‌ها

چشم‌انداز حساب‌های جاری دیجیتال از سوی گوگل در سال 2020 اعلام شد. زمانی که گوگل شش مؤسسه از اتحادیه اعتباری فدرال سیتی و استنفورد را معرفی کرد که به عنوان شرکا و پشتیبانی کنندگان گوگل پلکس عمل می‌کنند. در نهایت و تا سال 2022 در مجموع 11 بانک و اتحادیه اعتباری برای پشتیبانی از گوگل پلکس انتخاب و معرفی شدند.
سخنگوی گوگل در آن زمان گفت: “گوگل در حال به روز رسانی رویکردش برای تمرکز بر ارائه قابلیت‌های دیجیتال برای بانک‌ها و سایر ارائه دهندگان خدمات مالی است به جای آنکه خود به عنوان ارائه دهنده خدمات مالی فعالیت کند.”

اما گوگل همچنان در بخش پرداخت‌ها با کیف پول دیجیتالی گوگل پی خود فعال است که در سال‌های اخیر برای متمرکز کردن اقدامات بیشتر در این خدمت، آن را تقویت کرده است‌. به عنوان مثال، در سال 2021 گوگل قابلیتی را برای مصرف‌کنندگان اضافه کرد که با استفاده از گوگل پی در برنامه گوگل مپ مشتریان می‌توانستند کرایه پارکینگ و حمل‌ونقل خود را بپردازند. در سال 2022 گوگل با وسترن یونیون و شرکت حواله‌ای وایز ادغام شد تا به کاربران اجازه دهد از داخل گوگل پی مشتریان بتوانند از هند و سنگاپور شروع به ارسال پول به خارج از کشور نمایند. در نهایت، شرکت ابر گوگل یک انتخاب محبوب برای بانک‌هایی مانند کی کورپ و ولز فارگو بوده است که در حال انتقال برنامه‌های خود به فضای ابری بوده اند‌. بالاخره گوگل یک تیم دارایی دیجیتال را معرفی کرد که از مشتریانی که با پلتفرم‌های مبتنی بر بلاک چین کار می‌کنند، پشتیبانی می‌کند.

 

تحلیل استراتژیک

محیط صنعت بانکداری به شدت در حال تحول است. بسیاری از بانک‌های ما در حالیکه درگیر قوانین و مقررات زودگذر و تصمیمات غیرکارشناسی از سوی نهادهای قانون گذار هستند، از تحولات صنعت بانکداری دور می‌شوند. ورود شرکت‌های فناوری و به خصوص شرکت‌های فعال در حوزه دیجیتال و تجارت الکترونیک به حوزه بانکداری سبب می‌شود تا شاهد دورنمایی از تحولات دگرگون ساز در این صنعت باشیم. دیگر این محصولات بانکی نیست که برای پیشبرد و ایجاد جایگاه استراتژیک لازم است بلکه عوامل دیگری مانند داشتن یک پایگاه قوی از مشتریان، خلق تجارب منحصربفرد برای مشتریان، وجود یک زنجیره ارزش قوی، و اعتماد می‌تواند عوامل تاثیرگذارتری در موفقیت باشد. بسیاری از دگرگون سازها از خارج از یک صنعت به آن صنعت حمله می کنند. به خاطر داشته باشیم که صنعت گوشی موبایل توسط شرکت اپل که یک شرکت خارج از صنعت موبایل بود و از صنعت کامپیوتر وارد این عرصه شده بود دگرگون شد.

نسل بعدی خدمات بانکی لزوما توسط بانک‌ها ارائه نخواهد شد و این نیازمند تغییر رویکرد بانک‌ها نسبت به صنعت، باز طراحی مدل‌های کسب‌وکار، بازنگری استراتژی‌ها و در نهایت استقبال از دیجیتالی شدن است. رهبران بانک‌ها حتما باید نگران باشند. بخشی از چرخه ارزش آفرین بانک‌ها یعنی اعطای وام و دریافت کارمزد امروزه توسط مراکز فروش محصولات صورت می‌گیرد. فروشگاه‌های زنجیره‌ای، شرکت‌های تجارت الکترونیک، بازارهای بزرگ همگی در حال حرکت به سمت اعطای وام هستند. از طرف دیگر درآمدهای کارمزدی نیز به واسطه پیشرفت‌های دیجیتال و کاهش زیاد هزینه‌ها مرتبا رو به کاهش و در معرض تغییرات دگرگون‌ساز است. بانک‌ها امروزه باید تغییرات زیادی را برای مواجهه با فردا طرح ریزی کنند. احتمالا بخشی از خدمات بانکی به صورت تکه تکه از طریق شرکت‌ها و سازمان‌های غیر بانکی به مشتریان ارایه خواهد شد و صنعت بانکداری باید در زنجیره ارزش خدمات مالی به دنبال کارکردها، محصولات و خدمات جدیدی برای ارزش آفرینی باشد.