چگونه رهبران کنونی می‌توانند نوآوری دگرگون ساز را مدیریت کنند؟
نویسنده: دکتر محمدرضا عاطفی
همه گیری کووید -19 جهان را دچار أشفتگی کرده است. به نظر می‌رسد همانطور که این همه گیری بی‌سابقه و غافلگیر کننده بوده است، مقیاس و سرعت تغییرات آینده پس از کرونا نیز بی‌سابقه و غافلگیر کننده باشد.
با این حال، در دنیای کسب‌وکار، وقوع دگرگون‌سازی شدید بی‌سابقه نیست. به دگرگون‌سازهایی که در گذشته رخ داده‌اند نگاه کنید. راه‌اندازی اینترنت در دهه 90، صنعت گوشی‌های هوشمند در اوایل دهه اول 2000، افزایش اشتراک گذاری خودرو و تاکسی‌های اینترنتی و غیره در اوایل دهه دوم. حال به موارد جدیدتر که در آستانه وقوع است فکر کنید. به مواردی مانند هوش مصنوعی که احتمالاً سبب دگرگونی در بسیاری از کسب‌وکارها خواهد شد.
نمونه‌ای از نوآوری دگرگون ساز
به صنعت بسیار سنتی مانند اجاره ماشین و خدمات تاکسی فکر کنید. شما احتمالاً تصور نمی‌کردید که این صنعت می‌تواند دچار دگرگونی شود، زیرا این صنعت به شدت تحت تاثیر مقررات و قوانین بوده و از جنبه بازار نیز اشباع شده است. با این حال، موارد زیر را در نظر بگیرید:
زیپ کار، که برای اولین بار در سال 2000 وارد صنعت شد، مردم را قادر می‌ساخت تا ماشین را به صورت ساعتی اجاره کنند. این کسب‌وکار به سرعت رشد کرد. سپس، در فضای حمل‌ونقل چند سال بعد دگرگون‌ساز دیگری به نام ریلی راید که امروزه با نام تورو شناخته می‌شود، ظاهر شد. این پلتفرم به صاحبان خودرو اجازه می‌دهد تا اتومبیل‌های خود را به مسافران ارائه دهند و مسافران پس از اتمام کار، این خودروها را پس می‌دهند. و در نهایت، پلتفرم‌های اشتراک گذاری خودرو مانند اُبر یا مدل ایرانیش اسنپ و تاپسی به وجود آمد که امروزه بسیار محبوب شده‌اند. مسافران می‌توانند از نقطه A به نقطه B بدون نیاز به نظافت و بازگرداندن وسایل نقلیه بروند و حداکثر میزان راحتی در اولویت قرار دارد.
استراتژی‌های دفاعی برای رهبران فعلی
اگر شما رهبر کسب‌وکار جا افتاده هستید، با توجه به پیشرفت مداوم فناوری و دگرگون‌سازی در مدل کسب‌وکار، چه کاری می‌توانید انجام دهید؟ اینجاست که نقاط قوت و ضعف یک رهبر صنعت مورد توجه قرار می‌گیرد.
طبق تجارب ثبت شده، رهبران فعلی اغلب دارای نقاط قوت زیر هستند:
- شناخت برند.
- پایگاه مشتری موجود.
- دسترسی نسبتاً آسان به منابع و سرمایه.
- کانال‌های بازاریابی و فروش موجود.
- همکاری‌ها و اتحادهای پیرامون کسب‌وکار.
با این حال، این نقاط قوت می‌تواند به نقطه ضعف آنها تبدیل شود زیرا:
- آنها در صورت انجام یک بازی هجومی ریسک زیادی را متحمل می‌شوند.
- سرمایه‌گذاری در فناوری‌های دگرگون‌ساز همیشه در ابتدا، بازده بالایی برای سرمایه گذار ایجاد نمی‌کند، به ویژه در مقایسه با بهبود کسب‌وکار و محصولات موجود.
- سازمان‌های بزرگتر به دلیل بوروکراسی داخلی به کندی عمل می‌کنند.
- اگر رهبران فعلی شرکت‌های سهامی عام باشند، ممکن است بیشتر به بازده سرمایه گذاران کوتاه مدت اهمیت دهند و بخواهند از به خطر انداختن سود کوتاه مدت اجتناب کنند.
اگر رهبران فعلی بخواهند در برابر تهدیدات بازار دفاع کنند، چهار جهت گیری زیر را باید در نظر بگیرند:
۱- به خاطر داشته باشید که فوریت تغییر باید از بالا احساس نیاز شده و تشخیص داده شود.
مدیران عامل و رهبران ارشد باید تغییرات فوری را در فرهنگ شرکت ایجاد کنند، تهدیدها را بشناسند و مایل باشند دستاوردهای کوتاه‌مدت را فدای محافظت از آینده بلندمدت کنند. این شامل ارتباط با هیئت مدیره، سرمایه گذاران، کارکنان، شرکا و حتی مشتریان شما می‌شود. برای بسیج سازمان، شفاف باشید و تهدیدها را برای کل سازمان قابل مشاهده کنید.
۲- شهامت داشته باشید و تصمیم بگیرید که چه کارهایی را انجام ندهید، چه چیزی را تأمین مالی نکنید و چه کاری را ادامه ندهید.
هرچقدر هم که دشوار باشد، این لحظه مهمی برای سازمان‌هایی است که می‌خواهند بر آینده متمرکز شوند. هر سازمانی، فارغ از داده‌ها و اعداد ترازنامه، از نظر منابع محدود است و زمان آن هم محدودتر است. شما نمی‌توانید در آن واحد دوازده جبهه نبرد داشته باشید و در همه آنها پیروز شوید. شما باید تصمیم بگیرید که در کدام نبردها تسلیم شوید و در کدام نبردها ، پیروز شوید. برای این که یک سازمان بتواند خود را دوباره تعریف کند، باید شجاعت این را داشته باشد که محصولات موجود خود را بازتعریف کند.
۳- کسب وکار سنتی خود را از کسب‌وکار در حال ظهور جدا کنید.
اداره یک کسب وکار نوآورانه به طرز فکر و مهارت بسیار متفاوتی نسبت به راه‌اندازی یک کسب وکار سنتی با مدل جریان نقدی گاوی نیاز دارد. کسب وکارهای سنتی و نوظهور می‌توانند بازارها و مشخصات مشتری متفاوتی داشته باشند. برای محافظت بهتر از کسب وکار نوآورانه خود، باید آن را از خطوط تولید سنتی جدا کنید و حساسیت نسبت به سود و زیان را حداقل در کوتاه مدت کاهش دهید. این امر برای محافظت از تحقیق و توسعه و همچنین تیم توسعه محصول شما در برابر حواس پرتی مداوم و تمرکز بر نوآوری ضروری است. رهبران مناسب را برای اداره کسب وکار استخدام کنید. روی درآمد کوتاه مدت زیاد تمرکز نکنید. تمرکز بر بلند مدت و کسب درآمدهای نسبتاً پایدارتر داشته باشید.
۴- از مشارکت‌ها و ادغام‌ها و تملک‌ها برای محافظت از آینده خود استفاده کنید
همیشه زمان کافی برای ساختن و اجرای همه راه‌حل‌ها به صورت ارگانیک وجود ندارد. رهبران کنونی ممکن است تجربه کافی برای درک فناوری جدید و بازار جدید نداشته باشند. این زمانی است که رهبران کسب وکار باید از بیرون به ماجرا نگاه کنند و تفکر کنند. تملک دارایی‌های فکری جدید، برون‌سپاری و مشارکت با رهبران نوظهور بازار و تمرکز بر ادغام کسب وکار ممکن است رویکرد کم ریسک‌تری برای محافظت از کسب وکار شما در برابر تهدیدات آینده باشد.
برای اجتناب از به حاشیه رانده شدن توسط تغییرات و نوآوری دگرگون ساز، رهبران صنعت باید حرکت‌های جسورانه، قاطع و پیشگیرانه انجام دهند. به یاد داشته باشید: این حرکت‌ها باید از بالا با تیم رهبری شما شروع شود تا فوریت لازم را برای تغییر ایجاد کند. تصمیم بگیرید که در کجا تمرکز کنید و در کجا، گام‌هایی را بردارید تا کسب وکار نوآورانه خود را از غالب شدن قواعد بازی کسب وکارهای جاری خود محافظت کنید و در نهایت بدانید که نوآوری‌ها همیشه از داخل شروع نمی‌شوند. مشارکت‌ها و تملک‌های استراتژیک جایگزین‌های رشد هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.