پنج نوآوری دگرگون‌ساز که در سال 2021 بر صنایع مختلف تأثیر می‌گذارد
نویسنده: محمدرضا عاطفی
سالی که گذشت از جهات مختلفی اصلا شبیه گذشته نبود. ویروس کرونا دنیای کسب و کار را تحت تاثیر شدید قرار داده و باعث تحول شگرفی در زندگی شخصی انسان‌ها و کسب و کارها شده است. یکی از شگفت انگیزترین و در عین حال نادیده گرفته شده‌ترین موضوعات این است که چگونه همه‌گیری کرونا در جهان با تسریع در پذیرش کسب و کار الکترونیکی، کار از راه دور، آموزش آنلاین و پزشکی از راه دور، پیشرانی قدرتمند برای حرکت به سمت آینده شد.
پس از یک و نیم سال تغییر که در حال تثبیت خود به جامعه است، بسیاری از مردم بدون شک امیدوارند سال آینده با و اکسیناسیون گسترده، کرونا به جهان اجازه دهد تا از زیر فشار تحولات این بیماری خارج شود. متأسفانه، فکر نمی‌کنم با ظهور ژنتیکی گونههای جدید ویروس این اتفاق بیفتد. شاید اثرات آن همانند گذشته نباشد اما همچنان جوامع با گونههای جدید ویروس و تبعات آن مانند رنج و غم از دست دادن عزیزان زیادی دست و پنجه نرم خواهد کرد.
به نظر می‌رسد پنج فناوری نوظهور در طی سال‌ها‌ی آینده، آماده تحول در جهان پس از کرونا است و رهبران کسب و کار باید خود، تیم و سازمان‌ها‌ی خود را برای پیشرفتهای تکنولوژیکی زیر آماده کنند.
۱-هوش مصنوعی
در سال ۲۰۲۱، هنگامی که برنامه هوش مصنوعی دیپ‌مایند[1] ، شرکت آلفافولد[2] شکل سه بعدی پروتئین را از اسید آمینه آن جدا کرد، جهش بزرگی را در دنیای فناوری دارویی رقم زد. این پیشرفت می‌تواند با سرعت بخشیدن به کشف داروها، انقلابی در علوم زیستی ایجاد کند. آنچه این فناوری را بسیار جذاب می‌کند آن است که با سرعت نمایی در حال توسعه است. این، به نوبه خود، مستلزم آن است که رهبران کسب و کارهای صنایع بهداشتی و دارویی به طور نمایی بیاندیشند. اگر هر سال فناوری از منظر سرعت و هزینه دو برابر رشد کند، این بدان معناست که داروهای جدید – که عرضه آنها به بازار 10 سال و با صرف هزینه یک میلیارد دلاری صورت می‌گرفت، ممکن است به زودی طی چند ماه با هزینه‌ها‌ی بسیار کمتری نسبت به گذشته به بازار عرضه شوند.
مهمترین گامی که امروز شرکت‌ها‌ی داروسازی و بخش بهداشت و درمان می‌توانند بردارند این است که نحوه بکارگیری هوش مصنوعی در بهبود داروهای موجود را بررسی کنند و از این طریق اثربخشی داروهای خود را در طیف وسیعی از بیماران افزایش داده و به طور همزمان عوارض جانبی مضر کمتری را نیز بوجود آورند. در عین حال استفاده از داده‌ها‌ی گسترده می‌تواند به تسریع این روند کمک کند. اساسا جمع آوری و ذخیره داده‌ها‌ی بزرگ منشاء خلق مزیت رقابتی و یک منبع کمیاب است که به توسعه هوش مصنوعی در شرکت‌ها‌ی دارویی کمک خواهد کرد.
۲- اتومبیل‌ها‌ی خودران مجهز به یکپارچه سازی با سیستم‌ها‌ی عامل
در سال ۲۰۲۱ فناوری لومینار عمومی شد. این رویداد می‌تواند تاثیری شگرف به اندازه اثر مونتاژ انبوه خودروهای هنری فورد داشته باشد. همانطور که فورد توانست قیمت خودروها را تا حدی کاهش دهد که برای مصرف کنندگان طبقه متوسط مقرون به صرفه باشد، فناوری لومینار می‌تواند به خودروهای موجود اجازه دهد تا با قیمت تقریبی 500 دلار به خودروهای خودران تبدیل شوند.
با تکثیر فناوری، صنعت خودروسازی به سمت TaaS (حمل و نقل به عنوان یک خدمت) حرکت می‌کند که می‌تواند به مردم اجازه دهد از مالکیت خودرو صرف نظر کنند. این نیز سبب خواهد شد تا استفاده از خودروهای اشتراکی بیشتر شده و تقاضای انفرادی برای خودرو را کاهش دهد. این نیز پیامدهای قابل توجهی برای صنعت بیمه خواهد داشت زیرا خودروهای خودران با گذشت زمان بهتر و در نتیجه ایمن‌تر می‌شوند. شرکت‌ها‌ی خودروسازی می‌توانند با همکاری با این نوع از شرکت‌ها‌ی فناوری و مشارکت در پروژه‌ها‌ی آزمایشی استراتژیک در بازی باقی بمانند تا درک بهتری از نحوه استفاده از فناوری برای مقاوم سازی خطوط تولید موجود خود و بقا در فضای کسب و کار جدید پیدا کنند.
خودروسازان ایرانی می‌توانند با اتصال به شبکه‌ها‌ی جهانی تامین کننده فناوریهای جدید بخشی از تحول کنونی باشند در غیر این صورت مجبور می‌شوند تا با تاخیر با تهدیدات آن مواجه شوند. قطعا این تکنولوژی در چین توسعه گسترده‌ای خواهد یافت و برای شرکت‌ها‌ی خودروساز ما این فناوری با قیمت‌های ارزان قابل دسترس خواهد بود. این کار نیازمند تحولی شگرف در صنعت خودروسازی ما است که همچنان در نسل دوم و سوم در حال درجا زدن است.
۳- گوشت پرورشی
در دسامبر 2020، نهادهای نظارتی در سنگاپور فروش “گوشت پرورشی” یا گوشتی را که در یک واکنش بیولوژیکی از سلول‌های یک حیوان زنده رشد می‌کند، تصویب کردند. برای بسیاری از مردم، ایده گوشت پرورش یافته در آزمایشگاه ممکن است ناخوشایند به نظر برسد. متأسفانه، فناوریهای تغییر دهنده جهان اغلب در ابتدا عجیب به نظر می‌رسند اما به سرعت عادی می‌شوند. به عنوان مثال، هنگامی که اولین “نوزاد لوله آزمایشی” جهان در سال 1978 متولد شد، این خبر با شک و تردید مورد استقبال قرار گرفت. امروزه میلیون‌ها کودک هر ساله از طریق تلقیح مصنوعی متولد می‌شوند.
در کشور ما این یک فرصت جدید است. میزان سرانه استفاده از گوشت و پروتئین مرتبا در حال افزایش است اما با افزایش خشک سالی و وابستگی روز افزون دامداری‌ها‌ی ما به نهاده‌ها‌ی وارداتی استفاده از این فناوری را برای سال‌ها‌ی آتی اجتناب ناپذیر خواهد کرد.
مدیران صنایع غذایی و کشاورزی باید بدانند که براساس نیاز مصرف و یا گران شدن گوشت طبیعی مجبورند به سرعت “گوشت پرورده” را بپذیرند. برای آماده شدن برای این تغییر آتی، صنایع کشاورزی باید در مورد بررسی شیوه‌ها‌ی کشاورزی جایگزین مانند کشاورزی احیا کننده و یا کشاورزی بازیافتی جدی عمل کنند. ضمن آنکه مسائل فرهنگی، دینی و مذهبی می‌تواند به عنوان موانع جدی در پذیرش با تاخیر این فناوری همانند بسیاری از فناوریهای جدید عمل کند.
این برای استارتاپ‌ها می‌تواند یک فرصت طلایی باشد. به خاطر بیاورید که صنعت خودرو از دیترویت به دره سیلیکون که مرکز صنایع فناوری اطلاعات بود منتقل شد. بنابراین دور از انتظار نیست که صنعت تولید گوشت از مزارع به آزمایشگاه‌ها و کارخانه‌ها منتقل شود.
۴- خانه‌ها‌ی چاپ سه بعدی
ایکون[3] بی سر و صدا اولین جامعه جهانی از خانه‌ها‌ی چاپ سه بعدی را ایجاد کرده است. عاقلانه است که رهبران صنعت ساختمان به فناوری چاپ سه بعدی توجه زیادی داشته باشند زیرا این فناوری دارای بسیاری از ویژگی‌های آنچه که کلیتون کریستنسن آن را “فناوری دگرگون ساز” نامیده است، می‌باشد. چیزی که این فناوری را دگرگون ساز می‌کند این است که می‌تواند زمان ساخت خانه و همچنین قیمت آن را به نصف کاهش دهد.
در ابتدا، شرکت‌ها‌ی ساختمانی برجسته و بساز و بفروش‌های انبوه ساز ممکن است این فناوری را نادیده بگیرند زیرا این تنها به یک بازار کوچک و سودآور (افرادی که در حال حاضر نمی‌توانند خانه سنتی تهیه کنند) خدمات ارائه می‌دهد. با این حال، این فناوری قطعا بهتر، سریعتر و مقرون به صرفه‌تر می‌شود و این باعث می‌شود که بتواند در بازارهای سطح بالا مسیر خودش را باز کند. بنابراین ضروری است که شرکت‌ها‌ی ساختمانی در اسرع وقت خود را با پیشرفتهای تولید مواد و چاپ سه بعدی آشنا کنند. یک گام عملی این است که روی چاپگرهای کوچکتر و مقرون به صرفه سرمایه‌گذاری کنید و آزمایش کنید که چگونه می‌توان با چاپ اجزای ساده مانند داربست، قاب پنجره، درها و لوله‌ها به کاهش هزینه‌ها‌ی ساخت کمک کنید.
۵- زیست‌شناسی مصنوعی
زیست‌شناسی مصنوعی یک علم پیچیده است، اما در ابتدایی‌ترین سطح خود، برنامه‌نویسی سلول‌ها است. این درست همانند برنامه‌نویسی برای کامپیوترها می‌باشد. با این تفاوت که به جای برنامه‌نویسی در محیط نرم‌افزار و بر روی سخت‌افزار ما به دنبال برنامه‌نویسی بر روی سلول‌ها خواهیم بود. این کار با تغییر کد DNA در داخل سلول‌ها انجام می‌شود. یکی از شرکت‌ها‌ی فناوری در حال برنامه‌ریزی میکروب‌ها برای تولید کود است.
این فناوری می‌تواند تاثیرات زیادی را بر روی آینده صنایع دارویی، بهداشتی و حتی محیط زیست داشته باشد. با دست کاری بر روی دی ان ای شاید بتوان باکتری‌هایی را توسعه داد که بتوانند پلاستیک‌ها‌ی رها شده در محیط زیست را تجزیه کنند. یا آلودگی‌ها‌ی زیست محیطی را در هوا یا آب از بین ببرند. این فناوری در ابتدای توسعه خود است و از این نظر فرصت خیلی خوبی برای استارت اپ‌ها و محققین ما است تا سوار بر موج فناوری و نوآوری دگرگون ساز آینده شوند.
[1] DeepMind
[2] AlphaFold
[3] ICON