رقابت پذیری و پایداری

نویسنده: دکتر محمدرضا عاطفی

رابطه بین برخی جنبه‌های پایداری و رشد اقتصادی به طور گسترده توسط دانشگاهیان، سیاست‌گذاران، و سازمان‌های بین المللی مورد مطالعه قرار گرفته است. علاقه عمومی به توسعه پایدار نیز طی چند دهه گذشته افزایش یافته است.  توسعه پایدار،‌ عبارت است از تامین نیاز‌های حال حاضر، بدون به خطر انداختن توانایی نسل‌های آینده برای رفع نیاز‌های خودشان. با این تعریف توسعه پایدار ابعاد متعددی پیدا می‌کند که از مرزهای معمول رشد اقتصادی فراتر می‌رود و هم نیازمندی‌های مشهود و هم نامشهود زندگی را شامل می‌شود. این مفهوم در ابتدا عمدتا بر جنبه‌های محیط زیست توسعه متمرکز بود. اما با گذشت زمان این مفهوم گسترش قابل توجهی داشته و امروزه به طور گسترده پذیرفته شده است که پایداری شامل ابعاد اقتصادی و اجتماعی نیز می‌شود.

علیرغم افزایش علاقه به توسعه پایدار، رابطه میان پایداری محیط زیست یا اجتماعی و رقابت پذیری ملی تنها به صورت کمی مورد بررسی قرار گرفته است. تاکنون، اقتصاددانان بیشتر تلاش‌های خود را صرف درک نحوه تاثیر رشد اقتصادی بر کیفیت محیط زیست یا توزیع درآمد در داخل یک کشور و بالعکس نموده‌اند. با این حال، اطلاعات کمی در مورد ارتباط جنبه‌های پایداری با رقابت پذیری و بهره وری وجود دارد. در این زمینه، مجمع جهانی اقتصادی به منظور توسعه دانش خود در مورد پایداری و ارتباط آن با رقابت پذیری، مجموعه‌ای از فعالیت‌ها را انجام داده است.  در یک سری فعالیت‌هایی برای بسط دانش ما درباره پایداری و رابطه شان برای رقابت پذیری نقش داشته است. به طور دقیق‌تر، این مجمع به دنبال شکل دادن به برنامه زمانی با توسعه یک پلتفرم‌ همکاری بین بخش‌های عمومی-خصوصی بوده است که به دولت‌ها کمک ‌کند تا تخصص بخش‌های  عمومی-خصوصی را برای شناسایی و اجرای راه‌حل‌هایی برای مهمترین مسائل کشورها به کار گیرد.

تلاش‌های زیادی در سطح جهانی در تعیین ارتباط بین رقابت پذیری و توسعه پایدار صورت گرفته است. شواهد تجربی زیادی وجود دارد که یک همبستگی قوی بین شاخص‌های رقابت پذیری و شاخص‌های توسعه پایدار در کشورهای توسعه یافته وجود دارد. این موضوع به یکی از چالش‌های جامعه بین المللی تبدیل شده است. مجموعه‌ای از اساتید دانشگاهی، سیاست‌گذاران ملی و رهبران کسب‌وکار به این موضوع در طی یک دهه گذشته توجه ویژه نموده‌اند. در سطح ملی، در سطح صنعت  و بالاخره در سطح شرکت‌ها شواهد زیادی وجود دارد که رابطه مستقیمی بین رقابت پذیری و پایداری وجود دارد. مسائل پایداری اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی به یکی از مسائل روز تبدیل شده است. همچنان تلاش‌های مداوم زیادی برای ایجاد یک روایت مستحکم‌تر از مفهوم رقابت پذیری پایدار وجود دارد. این تلاش‌ها با هدف درک بهتر رابطه پیچیده میان رقابت پذیری و پایداری و فراهم سازی یک تعریف کاری از مفاهیم می‌باشد که به موجب آن در مناظره هوشمند نقش دارد.