آینده تولید و فناوری – دستورکاری جدید
نویسنده: دکتر محمدرضا عاطفی
مقدمه
فناوری‌ها بر روی هر مرحله از فرایند تولید و زنجیره‌‌های ارزش جهانی آن تاثیر می‌گذارند. همگرایی آنها مجموعه جدیدی از گزینه‌‌های استراتژیک مرتبط با ارزش‌آفرینی را فراهم می‌کند. این گزینه‌ها با چگونگی خلق ارزش در شرکت‌ها و بازتوزیع میان بازیگران صنعت، کشورها و جامعه سر و کار دارند. در نتیجه ارزش آفرینی جدید در پنج سطح برای کارخانه، شرکت، صنعت، جامعه و مردم ایجاد می‌کند.
در حالی که فناوری‌ها فرصت‌‌های با ارزشی برای کارایی و رشد را در اختیار می‌گذارند، سرعت پیشرفت فعلی آنها نشان می‌دهد که ممکن است نابرابری‌‌های موجود را نیز تشدید کنند. بدیهی است که فرصت‌‌های یکسانی از ارزش آفرینی این فناوری‌ها در همه شرکت‌ها و کشورها و در زنجیره‌‌های ارزش فعلی خود وجود ندارد بلکه هر بازیگری به‌اندازه‌ای که آنها را می‌شناسد و آمادگی پذیرش آنها را دارد و اقدام عملی برای جذب و استفاده از آنها را انجام می‌دهد از مواهب آن بهره مند خواهد شد.
تولیدکنندگان لاگارد (شرکت‌های بزرگ، همچنین شرکت‌های کوچک و متوسط)، بیشترین تاثیر ریسک منفی از فناوری را دارند. بسیاری از کشورها در کمک به تولیدکنندگان کوچک و متوسط خود برای کسب ارزش فناوری‌ها به چالش کشیده خواهند شد. علاوه بر این، اقتصادها تنها وابسته به اربیتراژ کار، منبع رشد اقتصادی خود را از دست خواهند داد، زیرا فناوری‌ها به طور فزاینده، تولید رقابتی را در محیط‌‌های با هزینه بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهند. این امر عمدتاً در بخشهای سرمایه‌بر با هزینه‌‌های حمل و نقل بالا رخ می‌دهد، جایی که نزدیکی به مصرف‌کنندگان یک محرک کلیدی ارزش است. اگر جوامع نیروی کار خود را برای مجموعه مهارت‌‌های جدید آماده نکنند و مکانیسم‌‌های انتقال فناوری را برای کاهش اثرات منفی آن ایجاد نکنند، فناوری‌ها بر کارگران یقه‌سفید و آبی در کف کارخانه تأثیر منفی خواهند گذاشت.
چندین شرکت و کشور در حال حاضر تحولات و ابتکارات سیاسی قابل توجهی را آغاز کرده‌اند و موج کاملا جدیدی از رقابت صنعتی و ژئوپلیتیکی را به راه‌انداخته‌اند. غول‌‌های صنعتی در نبردی سخت برای تسلط بر پلتفرم‌‌های صنعتی و استخراج ارزش بالاتر از ردپای بزرگ تولیدی خود هستند.
تعدادی از شرکت‌ها و کشورها تا به حال تغییرات قابل توجهی را در زمینه سیاست‌گذاری اغاز کرده‌اند و با ایجاد موج جدیدی از رقابت‌‌های صنعتی و ژئوپلیتیک. غول‌‌های صنعتی جنگ سختی را برای تسلط بر پلتفرم‌‌های صنعتی به راه انداخته‌اند و ارزش بیشتری از مقیاس بزرگ تولید خود به دست می‌آورند.
کشورها با درک اهمیت تولید برای آینده صنعتی خود، برنامه‌هایی را برای حمایت از استقرار این فناوری‌ها برای تولیدکنندگان داخلی خود راه‌اندازی کرده‌اند. نمونه‌‌های قابل توجه شامل برنامه ساخت چین 2025 با بیش از 3 میلیارد دلار سرمایه گذاری در تولید پیشرفته و ابتکار عمل ۷ میلیارد یورویی اتحادیه اروپا برای برنامه کارخانه آینده است.
دستور کار برای اقدام
برای شرکت‌ها، سرعت عامل تعیین کننده این تحول و کلید موفقیت است. اگر شرکت‌ها نتوانند با سرعتی توسعه پیدا کنند که در مقایسه با رقبا به آنها اجازه پیروزی بدهد، خیلی سریع عقب می‌مانند. دگرگونی موثر و طولانی مدت در زمینه جدید مستلزم تمرکز فوری و شدید بر درک فناوری‌ها و نحوه ایجاد ارزش در کسب‌وکار است، در حالی که فرهنگ و مهارت‌‌های اجرای تغییر را توسعه می‌دهد.
استراتژی‌‌های تجویز شده انقلاب صنعتی چهارم برای دولتها که نقش آنها به سمت هماهنگ‌کننده اکوسیستم‌‌های تولیدی جامع تغییر می‌کند، کارایی نخواهد داشت. موفقیت در آینده تولید نیازمند چارچوب بزرگتری است که شامل تحقیق، فناوری، نوآوری، آموزش، کار و استراتژی‌‌های صنعتی و تجاری است که نیاز به ردیابی و حرکت با محیط خارجی دارد. دولتها به همراه کسب و کارها و اعضای جامعه مدنی چهار حوزه عملی بین صنعتی و فرافناوری برای پیشبرد و پذیرش فراگیر فناوری را باید مد نظر قرار دهند. اینها شامل موارد زیر می‌شوند: تمرکز به شیوه‌ای هماهنگ بر تحقیق و نوآوری و ارتقای آمادگی فناوری؛ دموکراتیک کردن دانش تولید و ایجاد دسترسی عادلانه برای تمام کسب وکارها؛ ایجاد مسیر‌های شغلی تولید از جمله آموزش و مهارت؛ و حمایت از مشارکت بخش خصوصی-دولتی برای شکل گیری، نوآوری و رشد کسب و کارها.
آینده تولید پرسش‌‌های مهمی را برای دولتها، شرکت‌ها و جوامع مطرح می‌کند و نیازمند گفتمان ملی و جهانی برای شکل دهی به چشم‌اندازی از تولید است که رشد اقتصادی و نوآوری را به شیوه‌ای فراگیر و پایدار ارتقا می‌دهد. رهبران مجبور خواهند شد به بررسی یک سری از پرسش‌‌های «چه می‌شود اگر» در مورد منابع رشد اقتصاد جهانی، نوآوری از طریق فناوری‌ها و فراتر از آن ، رقابت ملی، مهارت‌ها و مشاغل برای نیروی کار و پایداری را بررسی کنند.
یازده پرسش “چه می‌شود اگر …” برای دولت و رهبران کسب‌وکار که در مورد تاثیر فناوری و نوآوری در سیستم‌‌های تولید جهانی باید به آن فکر کنند:
چه می‌شود اگر….
1) کارخانه‌‌های آینده کوچک، متحرک، نامرئی و در بخشهای مخفی شهری قرار دارند؟
2) بهترین ربات در کف کارخانه، اپراتور تقویت شده توسط فناوری است؟
3) شما می‌توانید عملکرد هر ماشین، کارمند و تامین‌کننده را در شبکه خود و همچنین محصولات خود را در دست مصرف‌کننده بلادرنگ ردیابی کنید؟
4) ایا می‌توانید با هزینه و کیفیت یکسان در هر کجای دنیا تولید کنید؟
5) مشتریان شما حاضرند فقط برای عملکرد هزینه کنند و تمام ارزش محصولات شاخص شما ناشی از ویژگی‌‌های شناختی و دیجیتالی آنها ناشی می‌شود؟
6) با فرا شخصی سازی، برندها بی اثر می‌شوند؟
7) آیا می‌توانید محصولات بازیافتی خود را به مواد خام برای یک دسته تولید جدید تبدیل کنید؟
8) فناوری‌ها فراتر از تولیدکنندگان بزرگ و غول‌‌های فناوری منتخب منتشر نمی‌شوند؟
9) بیش از ۸۰ درصد تولید جهانی از طریق تولید قراردادی ساخته و تحویل می‌گردد؟
10) فناوری‌ها روابط کاری را قادر می‌سازد تا خود سازماندهی شود؟
11) فناوری‌ها، ارزش وعده داده شده خود را ارائه نمی‌کنند؟