رقابت و رفاه

رقابت، رشد بهره‌وری؛ و استاندارد زندگی

نویسنده: محمدرضا عاطفی، مشاور استراتژی

سیاست‌های ضدانحصار به دنبال ترویج و محافظت از رقابت، و در نهایت ایجاد عدالت و رفاه برای مصرف‌کنندگان است. با این حال پایه و اساس سیاست‌های ضد انحصار اغلب نامشخص بوده، اشتباه گرفته شده، و یا در محدوده کوچکی تعریف می‌شود. در حالی که حمایت کوتاه مدت از منافع و رفاه مصرف‌کننده – که در قالب دو عنصر قیمت – هزینه اندازه‌گیری و در سود شرکت تجلی می‌یاد – به شکل غیر قابل انکاری مهم است، اما مزایای رقابت سالم در واقع به شکل گسترده‌تر و بیشتری برای  برای منافع بلندمدت مصرف‌کنندگان و جامعه ضروری است. سود اصلی رقابت، رشد بهره‌وری از طریق نوآوری است، که در آن نوآوری نه فقط شامل محصولات، بلکه فرآیندها و روش‌های مدیریتی نیز می‌شود. رشد بهره‌وری موضوعی اساسی است زیرا یکی از عوامل مهم تعیین‌کننده رفاه مصرف‌کننده در بلندمدت و استاندارد زندگی در یک کشور است.

در حالی که به نظر می‌رسد، سیاست‌های با ثبات اقتصاد کلان که توسط نهادهای سیاسی و قانون‌گذار  وضع می‌شود، پیش شرطی مهم برای رفاه و رقابت هستند، اما اینها شرط لازم و نه کافی برای یک اقتصاد موفق می‌باشند. رفاه واقعی در سطح اقتصاد خُرد حاصل می‌شود. زیرا این کسب‌وکارها هستند که با توانایی خود در تولید محصولات و خدمات با ارزش مولد می‌توانند دستمزدهای بالا و بازدهی سرمایه‌ای بالا را فراهم کنند.

هدف از توسعه اقتصادی رسیدن به پیشرفت بلند‌مدت و پایدار در استاندارد زندگی یک ملت است، که می‌توان آن را با درآمد سرانه ملی (سرانه GDP) محاسبه کرد. درآمد سرانه، تابعی از بهره‌وری اقتصاد یک کشور می‌باشد، که در آن، بهره‌وری به عنوان ارزش کل کالاها و خدمات (محصول) تولید شده به ازای هر فرد‌ تعریف می‌شود. بهره‌وری کلی یک ملت از بهره‌وری شرکت‌هایش، هم شرکت‌هایی که در صنایع مشغولند و هم شرکت‌هایی که صرفا در تجارت‌های محلی حضور دارند، تشکیل شده است. پس مسئله حیاتی این است که چگونه شرایط رشد بهره‌وری سریع و پایدار برای شرکت‌های فعال در کشور را فراهم کنیم.

بر اساس دیدگاه‌های سمینال شومپیتر (1943)، سولو (1956) و آبرامویتز (1956)، تنها وسیله دستیابی به رشد پایدار بهره‌وری، نوآوری است. نوآوری سبب تولید محصولات و خدماتی با ارزش، و همچنین خلق راه‌های موثر‌تر تولید محصولات می‌شود ونتیجه ان می‌تواند کاهش هزینه باشد، که هر دو به طور مستقیم سبب ایجاد بهره‌وری می‌شوند.

نوآوری، در یک مفهوم گسترده، توسط رقابت هدایت می‌شود. با وجود این که نوآوری در فناوری در نتیجه عوامل مختلفی است، شکی نیست که رقابت سالم یک عامل ضروری برای توسعه نواوری است. برای اثبات این موضوع، تنها کافی است که رکود ملال انگیز نوآوری در کشورهای فاقد یک رقابت قوی را مشاهده کنید. رقابت شدید در یک محیط کسب‌و‌کار حمایت شده، تنها راه رسیدن به رشد بهره‌وری پایدار، و در نتیجه رونق اقتصادی بلندمدت است. پس، رشد بهره‌وری، حلقه ارتباطی مفقوده و بیان نشده بین رقابت و استاندارد زندگی یک ملت است. این نزدیک‌ترین توضیح برای این است که چرا مکانیسم‌های ضدانحصار باید از رقابت حفاظت کند: این کار کلید رسیدن به رفاه اقتصادی یک ملت است. تفکر مبتنی بر رشد بهره‌وری همچنین، مشخص می‌کند که تمرکز تفکر ضدانحصار باید بر مسیرهای بلندمدت خلق ارزش محصول و قیمتی باشد که ضامن رشد بلند مدت است، نه این که فقط بر روی رفاه فعلی مصرف‌کننده از طریق کنترل کوتاه‌مدت قیمت باشد.